I/ Những điều cơ bản bạn nên biết khi chọn một cây đàn guitar
*Nguyên tắc thứ 1: Bạn phải biết trả cho chất lượng.Lựa chọn được một cây đàn guitar tốt, chất lượng, thì tất nhiên bạn phải trả một cái giá xứng đáng cho những gì mà bạn nhận được.
Tôi từng biết những tay chơi Guitar đã sử dụng đến năm sáu cây đàn guitar chỉ trong vòng chưa đầy hai năm. Tuy vậy, họ vẫn chưa hài lòng và tiếp tục đổi cho đến khi họ tìm được cây đàn guitar tốt nhất cho mình. Một lời khuyên hữu ích dàn cho tất cả những người chơi đàn guitar chuyên nghiệp mà chúng tôi tiến hành phỏng vấn là bạn hãy mua cây đàn guitar tốt nhất mà bạn có thể mua ngay trong lần đầu tiên Khả năng chơi và khả năng phụ thuộc là thước đo chất lượng, không hề có đường tắt trong vấn đề này. Trong sự cạnh tranh khốc liệt của những hãng đàn guitar, cách mà các nhà sản xuất tạo ra những cây đàn guitar rẻ hơn đó là sử dụng những vật liệu và bộ phận kém chất chất lượng cùng với nhân công tay nghề yếu. Kết quả đó là một cây đàn guitar rẻ mà ta có thể mường tượng qua cái tên của nó.
Cho dù bạn có chơi đàn guitar ở đâu chăng đi nữa – Ở chính nhà bạn, trong phòng thu âm hay biểu diễn trên sân khấu – bạn sẽ không phải móc hầu bao cho một chiếc đàn mà bạn thất vọng vì bạn đã thoả hiệp với chất lượng. Bạn sẽ không phải hối tiếc vì trả giá cho chất lượng.
*Nguyên tắc thứ 2 trong lựa chọn đàn guitar: Bạn hãy kiểm tra giấy tở bảo hành và các dịch vụ chăm sóc khách hàng kèm theo (đối với đàn guitar, người Việt nam chúng ta thường ít quan tâm vì hầu hết là mua đàn guitar cũ, mua lần đầu, Nhưng nếu bạn có ý định đặt mua đàn trên mạng của một nhà cung cấp nước ngoài thì bạn hãy lưu ý điều này.
Một cây đàn guitar tốt giống như một người bạn tốt. Cây đàn không chỉ là một loại nhạc cụ mà nó nên là một phần của cuộc sống âm nhạc của bạn.
Hãy hỏi thẻ bảo hành hoặc giấy bảo đảm của chủ cũ (impossible in Vietnam – But I know in Hanoi has a Yamaha guitar shop – dunno where it is). Hãy chờ để biết thời hạn bảo hành. Điều đó nói với bạn rằng nhà sản xuất có thực sự tin cậy vào chính sản phẩm của họ hay không (super important).
Đôi khi thời hạn bảo hành của một cây đàn guitar chưa chắc đã nói lên điều gì đặc biệt hay đáng chú ý. Có rất nhiều cây đàn guitar đầu tiên được Gibson làm từ những năm 1930 vẫn còn dùng thực sự là rất tốt, thậm chí còn sống lâu hơn cả chính chủ nhân của chúng (clevờ advertise). Nhà sản xuất là ngườ duy nhất có thể bảo đảm cho chất lượng và vật liệu của sản phẩm trong vòng năm đến mười năm sau với những vấn đề có thể xảy ra với khách hàng sau khi thời gian bảo hành qua đi (In Vietnam, Bought thì phải chịu).
Nên chú ý đến hệ thống chăm sóc khách và các dịch vụ mở rộng của nhà sản xuất có tôt hay không. Nếu nhạc cụ của gặp phải sự hỏng hóc hiển nhiên là bạn muốn nó phải được sửa nhanh và chính xác (Should buy a Gibson electric).
More information: 1st Gibson; 2nd Washburn; 3rd Fender; 4th Epiphone (Gibson); 5th Ibanez (Latest info)
*Nguyên tắc thứ 3: Biết rõ về nhà sản xuất.
Chúng tôi đã làm rất nhiều cây đàn chính vì thế chúng tôi có rất nhiều kinh nghiệm. Chúng tôi mọi vấn đề nếu có. (Clevờ advertise)
Đối với một thợ làm đàn không gì bằng sự kinh nghiệm trong nghề. Một thợ làm đàn mà không có đủ kinh nghiệm về vật liệu và kỹ thuật công nghệ trong sản xuất đàn thì sẽ luôn gây ra lỗi. Một sự thật đơn giản, một cây đàn không có quá khứ thì không có tương lai (yeah yeah).
Nguyên tắc thứ 4: Quan tâm việc thưởng thức
Tôi nghĩ bạn có thể mua bất kỳ một cây đàn Gibson Classic (I remember the cheapest about $1699 expensive lòi eyes 0_o) và trong vài năm, nếu bạn muốn bán để kiếm tiền từ nó. Nhưng bạn sẽ làm được điều đó vì nhiều lí do.
Lí do quan trọng nhất mà bạn mua một cây đàn đó là để CHƠI nó, nhưng bạn cũng có thể thích một nhạc cụ của những người muốn trao đổi hoặc bán lại để tăng giá trị theo thời gian. Những nhạc cụ được làm năm 1959 – sunburst Les Paul Standard, đựoc bán giá $ 250 vào thời điểm đó thì nay có giá trị hơn $100.000 ở những chợ bán đồ cũ (money money). Bạn có thể tự nhận thấy lí do nhạc cụ có chất lượng cao sẽ nhanh chóng có giá trị lớn hơn gấp nhiều lần so với cái giá ban đầu bạn đã trả.
Nhìn chung, trang bị những cây đàn guitar tôt bao giờ cũng là sự đầu tư tốt hơn nhưng vẫn có những quan điểm không đồng tình đáng để xem lại. Như cây đàn 1958-60 sunburst Les Paul Standard hay 1958-62 dot-neck ES-335 đều được bán giá cao ở chợ đồ cổ hơn là những cây đàn xịn hơn thuộc cùng mẫu khi đó – cây Les Paul Custom và ES-335. Thậm chí không đắt nhưng được làm tốt như cây Les Paul Junior thì giá của nó cũng lên gấp hơn mười lần so với người ta mua nó trong những năm 1950.
Người nghệ nhân làm đàn là một yếu tố cực kì quan trọng quyết định đến giá trị tưưong lai của cây đàn. Những vị trí đòi hỏi những kĩ thuật đặc biệt như đóng nẹp, hoàn thành, đánh bóng và khảm xà cừ- thực sự là rất giá trị đồng thời cũng chính là nâng cao giảtị cho những cây đàn guitar ngày nay và cả tương lai nữa.
II/ Những vật liệu làm nên cây đàn rất quan trọng.
*Nguyên tắc thứ 5: Yêu cầu phải là gỗ âm tốt (Tone Wood tạm translate như thế)
Mọi cây đàn guitar đều bắt đầu từ những mẩu gỗ, Nếu bạn không biết làm gì với chúng thì ban đã kết thúc trước khi bắt đầu (I love this talk)
Mặc dù tiếng của một cây đàn guitar điện có vẻ như là chỉ xuất phát từ pickup (dân mình hay gọi là cái môbin) mà không biết rằng chất lượng gỗ làm đàn cũng rất quan trọng để làm cho âm thanh nuột và ngân lâu. “Tone Wood” -là loại gỗ chắc và có tính ổn định- là tốt nhất cho cả đàn guitar điện lẫn đàn guitar gỗ. Để làm thân đàn, gỗ dái ngựa (còn một cái tên khác dễ nghe hơn nhưng tui quên mất rồi thông cảm) và gỗ thích là sự lưa chọn phổ biến nhất mặc dù cho gỗ cây ash (don’t know in vietnammi what it is called), cây tổng quán sủi (the first time hear it ), korina (nghe giống con Korina của Gibson about $10.000 $_$) và các loại gỗ tổng hợp khác rất phổ biến. Các loại đàn guitar khác nhau thì yêu cầu về gỗ và cách làm nên nó khác nhau.
Độ vang của thân đàn nhờ cấu trúc hình vòm, như là những cây đàn guitar điện đầu tiên – nó giống như một cây đàn gỗ nhưng đã được gắn thêm pickup. Những cây đàn guitar đó chỉ được cho rằng là để tạo ra tiếng Acoustic (kiểu như mình dùng đàn thùng ấy), cuối cùng đi đến một mẫu đắt tiền hơn với gỗ vân sam đặc ở phía trên và gỗ thích đặc ở mặt lưng và bên cạnh trong khi cái rẻ hơn thì sẽ có phần trên, đằng sau và bên cạnh được làm bằng những mảnh gỗ thích mỏng.
Loại bán thân đàn điện (kiểu như là loại đàn điện trứoc khi là đàn điện hiện nay) có một ít tiếng Acoustic, nhưng chúng có một khối gỗ thân dưới để tăng độ rung đó là lí do mà pịcup đáp ứng được. Khối gỗ đó có thể là bằng gỗ thích hoặc trong một số mẫu Gibson sử dụng loại gỗ nhẹ nhưng rất chắc được gọi là Chromyte (I dunno this wood). Những mảnh gỗ mỏng thì hay sử dụng để tăng thêm độ chắc chắn cho đàn.
Độ chắc của thân cây đàn guitar làm giảm tối thiểu sự rung động của phần trên và thân cây đàn để tăng tối đa sức chịu đựng. Độ cứng và density (hình như là khối lượng lớn / 1 đơn vị thể tích) của cây gỗ cũng tạo ra sự khác biệt vô cùng tinh tế trong âm thanh (extremly đúng). Gỗ dái ngựa được cho rằng là tạo ra âm thanh ấm hơn là so với gỗ thích – loại gỗ chắc hơn và cho âm thanh cao trong hơn.
Dùng kết cấu mỏng trong việc làm một cây đàn không hẳn đã là không tốt. Nếu quá trình xử lý những miếng gỗ mỏng tốt để chúng trở nên chắc hơn thì có khi còn tốt hơn cả so với một miếng hay một mảnh gỗ đặc. Thân của cây Gibson ES-335 là một ví dụ hoàn hảo: nó bao gồm ba lớp gỗ mỏng với phần kết nối của phần giữa vuông góc với phần ngoài để tạo thêm độ chắc. Tuy nhiên, khi miếng gỗ bị gọt mỏng hay nối thì tiết kiệm hơn là dùng những mẩu gỗ mỏng, chất lượng và giá trị nó cũng sẽ giảm. Tương tự như vậy, khi một miếng gỗ mỏng trang trí bên ngoài được dùng chỉ để làm đẹp thế chỗ cho những miếng gỗ đặc, trong khi người thợ đã làm hỏng phần góc và chất lượng (đại ý nôm na là tốt gỗ hơn tốt nước sơn).
Gỗ dái ngựa (tui nhớ ra hình như nó còn được gọi là gỗ gụ thì phải) và gỗ thích cũng là sự lựa chọn tốt nhất, phổ biến nhất cho một cần đàn khoẻ. Gỗ của phím bấm cũng ảnh hưởng đến độ chắc và ổn định của cần đàn, nơi bấm để tạo ra những âm thanh. Một ví dụ, một phím bấm làm bằng gỗ mun làm cho cần đàn trở nên cứng hơn là làm bằng gỗ cây rosewood (cây này là cây Hồng gì gì đó tui không nhớ rõ nữa) mềm hơn và kết quả bấm phím và chạy ngón nuột hơn.
*Nguyên tắc thứ 6: Chú ý vào âm thanh mà cây đàn phát ra
It’s the old saying about a chain being only as strong as ít s weakest length (câu này tui dịch ra super banana nên các bạn thông cảm). Cái đàn rẻ tiền thì chỉ cho được những tiếng rẻ tiền (yeah yeah).
Chiếc pickup trên cây đàn guitar và bass nên được bảo vệ tránh khỏi những điên từ từ bên ngoài mà có thể là nguyên nhân gây ra những tiếng rè hay buzz (always see on YM). Chúng cần được bảo vệ bằng sáp ong hoặc nhựa epoxy (một loại nhựa kỹ thuật chắc ai cũng biết) để chống lại những sóng gây ảnh hưởng đến pickup.
Loại pickup hay nhất là humbucker, được tạo ra ở hãng Gibson bởi Seth Love trong những năm 1950.
Humbucker là loại pickup kép, loại này chống mọi tạp âm. Nó được đặt cái tên như đúng những gì của nó “buck the hum” (cứ hỉu là đập tan tạp âm ). Trong cả thực tế, nó cũng cho cả tiếng mạnh mẽ, “béo hơn” là pickup đơn.
Pickup đơn cho tiếng trong hơn là humbucker nhưng lại dễ dính tạp âm hơn và tiếng không hay bằng. Tất cả các humbucker và pickup đơn của Gibson (Ngoại trừ cây BurstBucker và một yêu cầu của một nghệ sĩ của 50s’ style hambucker) đều được bảo vệ bằng một lớp sáp ong (đó chính là sự khác biệt của một tên tuổi lớn).
III/ Tạo ra một cây đàn là cả một nghệ thuật
*Nguyên tắc thứ 7: Cân bằng sự lành nghề trong sản xuất.
Một số công việc cần độ chính xác cao có thể được làm bằng máy, nhưng có những phần chỉ có thể làm bằng tay mà thôi. Chúng tôi dám đấu với bất kỳ người tự làm đàn (làm bằng tay mọi công đoạn) nào bằng cây đàn guitar semi-prodution về những lỗi của cây đàn. Chúng tôi không chấp nhận lỗi.
Quá trình sản xuất phụ thuộc vào những quá trình lặp lại một cách chính xác, và sẽ có hiệu quả hơn khi sử dụng máy tự động. Tuy nhiên, những yếu tố để có một nhạc cụ có chất lượng cao lại là một phần riêng khác hẳn với những thứ tầm thường, điều đó chỉ có thể là tay nghề của những người thợ. Công đoạn khắc hình thù lên trên cây đàn Les Paul hay việc pha trộn các màu sắc thành màu sunburst (ánh mặt trời) là một trong các ví dụ điển hình mà máy móc không thể thay thế. Một cây semi-production -nửa làm bằng máy và nửa được làm bởi các nghệ nhân- cho giá trị cao nhất.
*Nguyên tắc thứ 8: Chỗ nối giữa cần đàn và thân đàn.
Chúng tôi thích sử dụng keo để nối cần đàn bởi vì như thế sẽ giữ được góc một cách chính xác. Chúng tôi đã thấy những người chơi gita đã phải dùng những miếng gá để làm cho cần đàn về đúng góc.
Chỗ nối cần đàn đàn phải kín và không bị dịch chuyển để không một dây nào bị sai sau khi đánh. Nếu cần đàn bị lỏng thì dây đàn cũng sẽ mất đi độ rung và cây đàn cũng mất đi độ vững và âm thanh.
Có rất nhiều cây đàn guitar được nối cần đàn bằng đinh ốc hoặc chốt, quá trình này dễ dàng và nhanh hơn rất nhiều. Nhưng theo cách truyền thống, các bộ phận và cần đàn nối bằng keo sẽ chắc hơn. Cần đàn của Gibson được điều chỉnh cho âm thanh và góc của nó được chỉnh bằng những máy đo. Sau đó, nó được gắn keo để giữ cho không bị lệch khỏi trục đàn mãi mãi. Sự điều chỉnh phụ, bộ phận điều chỉnh dây hoặc khí hậu có thể được thực hiện bằng truss rod (thanh kèo) -một phát minh của Gibson- một adjustable bridge (cầu điều chỉnh). Cái này sẽ giải thích thêm ở phần cuối.
*Nguyên tắc thứ 9: Kiểm tra chức năng các thiết bị
Nó thật sự đã kêu, nhưng thật ngạc nhiên khi có rất nhiều cây đàn guitar được bán ra không hoạt động đúng như nó phải thế.
Cái nut (cái đai để bạn giằng dây đàn qua) và headstock (chỗ gắn khoá đàn hay là đầu cần đàn) nên được thiết kế sao cho chiều hướng ép đi xuống để giữ dây không bị chuyển động quanh nut. Điều này cũng tương tự đối với bridge (chỗ bạn giằng dây qua ở thân đàn, vì quyền hạn hơi ít cho nên tui không gửi ảnh lên được mong các bạn thông cảm) và tailpiece (nơi bạn luồn dây). Phần cutaway (chỗ khoét trên đàn – ở đàn Gibson thường là dáng bị khoét 1 nửa) và cần đàn không chỉ nhìn đẹp mà còn phải làm sao để tay di chuyển tốt và dễ dàng đến các vị trí cao (các phím 12 => 23 – đối với đàn Gibson). Có bộ phận để bảo vệ tránh khỏi những va đập của pick (cái móng) vào đàn. Những núm điều chỉnh phải dễ sử dụng và sắp xếp một cách hợp lí. Những đặc điểm điều chỉnh như truss rod và bridge phải dễ chính và không phụ thuộc vào một góc nào.
Các thiết kế mang tính truyền thống, như cái Tune-o-matic brigde của Gibson được miêu tả là còn hơn cả truyền thống. Chúng đã được sử dụng rất rộng rãi và được thời gian kiểm chứng.
*Nguyên tắc thứ 10: Chú ý đến chi tiết
Chú ý đến những chi tiết nhỏ nhất làm bạn xây dựng được giá trị của cây đàn guitar. Bạn có thể nghe thấy sự khác biệt. Bạn cũng có thể cảm thấy điều đó. Đôi lúc không thể kiểm tra nó một cách chính xác hoàn toàn. Có thể chỉ cần 30 phút hoặc 1 tiếng để kiểm tra một điểm thật kĩ thì bạn đã có thể kiếm một cây đàn guitar khá là tốt.
Khi nhà sản xuất cố tình cắt bớt các góc để tiết kiệm tiền, thì cũng đã để một bằng chứng chi tiết. Những trang trí bên ngoài, đó có thể là những vết nứt trên thân gỗ, sự cẩu thả trong đóng đường viền hoặc những vết bào không phẳng. Những vấn đề nghiêm trọng hơn như phím bấm bị gồ và dây bị lỏng ở khe nut. Tất cả đã là hiển nhiên, những vấn đề có thể nhìn thấy được đã làm gợi lên trong tâm trí nhà sản xuất không coi chất lượng sử dụng và những lỗi ẩn trong những cây đàn guitar là một vấn đề nghiêm trọng.
*Nguyên tắc thứ 11: Nhìn vào sự đổi mới sáng tạo.
Nhiều người có thể tạo ra một cây đàn guitar tốt. Tôi muốn một cây đàn guitar xuất phát từ một công ty luôn cố gắng làm những cây đàn guitar trở nên tốt hơn.
Những hãng sản xuất đàn guitar đều theo những kiến thức để làm và thu lại thành quả lao động, nhưng trong đó ai mới là người thực sự tạo ra những cây đàn guitar tốt hơn? Câu trả lời có thể tìm thấy trong những ghi nhận của hãng về sự đổi mới. Với một quá trình lịch sử dài của đổi mới, sáng tạo, như kết cấu hình vòm của thân đàn, truss rod, pickup humbucker -đã chỉ ra một nhà sản xuất luôn luôn mong muốn sáng tạo những cây đàn guitar tốt hơn nữa. Cũng như vậy, một nhà sản xuất mà những nhạc cụ của họ được công nhận vào hạng tốt nhất trong nhiều lĩnh vực –soliđboy, semi-hollow và hollowbody-electric- hiển nhiên là có một thứ hạng cao trong sản xuất đàn guitar (hiện tại là 1st ). Những công ti hiểu cây đàn guitar từ trong ra ngoài, có nghĩa là họ đang tự nghiên cứu và tăng cường kiến thức, và có thể tìm ra những vật liệu kết nối và các yếu tố thiết kế tốt nhất.
*Nguyên tắc thứ 12: Xem cần đàn
Cái cần đàn tuyệt vời nằm trên cây ES-335 của tôi. Các âm rất chuẩn, nó hót như tiếng một con chim. Tôi lên dây nó rồi bỏ vào trong thùng rồi lấy nó ra sau một tuần, thậm chí là hai tuần, nó vẫn hoàn hảo.
Đàn guitar điện về cơ bản là giữ dây kém hơn đàn guitar gỗ. Dây của chúng rất gần phím nên rất dễ chơi và vừa đủ cao để không chạm phím tạo tạp âm. Tiếng buzz cũng có nguyên nhân phím quá cao nguyên do chỉ số chất lượng kém.
Mỗi lần cây đàn guitar lên dây, nó nên được chơi đúng giai điệu. Đó gọi là âm điệu, đó là một cách kiểm tra đơn giản (rất đúng), thậm chí cây đàn guitar không được căng đây đúng. Bạn hãy thử làm nốt hamornic ở phím số 12 (đặt ngón tay trái lên dây không chạm vào thanh rồi gảy thật mạnh). Nếu âm điệu chính xác, nốy hamornic sẽ cho biết đúng.
Một cây đàn guitar có âm điệu tồi do dây quá cao hoặc quá thấp đều có thể chính lại được. Nhưng điều này cũng cho thấy nhà sản xuất đã bán sản phẩm của mình mà không hề chỉnh nó.
*Nguyên tắc thứ 13: Kiểm tra độ bền.
Bạn không thể “chơi đàn guitar như rung một quả chuông” (Chuck Berry) nếu cây đàn guitar của bạn không có đủ độ chắc.
Các loại đàn guitar khác nhau thì sở hữu độ cứng khác nhau, nhưng có một nguyên tắc chung: dây càng dễ sai thì độ cứng chắc của đàn càng kém. Một cây đàn guitar cứng hơn và nặng -như là một cái solidbody- thì sẽ bền hơn –như cái hollowbody archtop. Để ước định chính xác độ cứng, kiểm tra cây đàn guitar này với cây khác kiểu như: solidbody vs. slolidbody, hollowbody vs. hollowbody.
Đầu tiên hãy nghe mà không cắm điện, chơi thử từng dây. Nếu cây đàn guitar có tiếng tương đối êm và có độ cứng trung bình khi so sánh với một nhạc cụ tương tự thì có thể có một vấn đề nào đó với cần đàn hoặc rãnh dây của bridge và nut.
Sau đó cắm điện vào. Cục nam châm của pickup đưa ra một tiếng như bị làm giảm đi đổung của dây. Một cây đàn guitar gắn pickup quá gần với dây thường cho tiếng mạnh hơn, nhưng nó sẽ mất đi độ chắc của nó. Một lần nữa so sánh giữa hai nhạc cụ cùng loại.
*Nguyên tắc thứ 14: Nghe những tiếng ồn do điện
Cục hiệu ứng (dân ta hay gọi là phơ) là một trong những lí do đó. Không ai muốn có những tiếng lạ phát ra từ cái đàn guitar của mình.
Cắm điện vào một cái ampe, và đưa cây đàn guitar hay bass vào gần. Nó sẽ phát ra tiếng rè và những tiếng rít inh tai nếu cái pickup bị nghiêng về phía không cần thiết. Chỉnh núm xoay vànghe những tiếng nổ nhỏ phát ra từ cái điện kế. Lắc nhẹ cái cần để kiểm tra độ kín khín.
*Nguyên tắc thứ 15:
Nếu một người làm đàn không chú ý đến khâu kết thúc thì có thể anh ta chẳng chú ý đến gì trong suốt quá trinh sản xuất.
Không chỉ người hoàn thiện mà cả người thanh tra sản phẩm cũng phải làm thật tỉ mỉ công việc của họ.
Laọi sơn Nitrocellulose là một nguyên liệu truyền thống để hoàn thiện một cây đàn guitar, hầu như cây đàn guitar nào của Gibson cũng có loại sơn này vào công đoạn kết thúc. Nó là thời gian chi phối cả quá trình, nó đòi hỏi phải có nhiều lớp phủ và nhiều ngày sau để khô. Urethane cũng được sử dụng rộng rãi vì nó rẻ hơn và cả bởi và sử dụng Nitrocellose là trái pháp luật ở một số nơi. Mặc dù nó khoẻ và bền hơn, sử dụng Urethane trong công đoạn kết thúc thì không thể sửa hay chạm vào như Nitrocellulose. Sửa lại tiếng vang của công đoạn kết thúc của Urethane bắt buộc phải làm lại cả một mảng thân đàn.
